Παρακάτω θα βρείτε σύντομες πληροφορίες σχετικά με παθήσεις του στόματος που είναι συχνές ή σημαντικές.
Ο στοματολόγος ασχολείται με νοσήματα που εμφανίζονται μόνο στο στόμα, όπως οι άφθες, παθήσεις της γλώσσας και των χειλέων, τραυματικές βλάβες, αντδραστικοί όγκοι, ο καρκίνος και οι προκαρκινικές βλάβες του στόματος, οι οδοντογενείς κύστεις και όγκοι, παθήσεις των σιελογόνων αδένων κ.ά., και με συστηματικά νοσήματα που δίνουν εκδηλώσεις στην περιοχή του προσώπου και του στόματος, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, λοιμώξεις, η HIV λοίμωξη, αιματολογικά νοσήματα κ.ά.
Δεν περιλαμβάνονται οι παθήσεις τον δοντιών και του περιοδοντίου, καθώς και οι καθαρά χειρουργικές παθήσεις (π.χ. κατάγματα, χειρουργική νεοπλασμάτων κλπ).
Οι περισσότερες βλάβες που εμφανίζονται στο στόμα είναι καλοήθεις. Ο καρκίνος του στόματος, όμως, δεν σπάνιος, καθώς μαζί με τον καρκίνο που βγαίνει στα χείλη αποτελεί μία από τις 10 συχνότερες κακοήθειες. Κύρια μορφή καρκίνου του στόματος είναι το «ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα» που προέρχεται από την επένδυση του στόματος ή «επιθήλιο».
Ο καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε θέση του στόματος, αλλά το κάτω χείλος, η γλώσσα και η κάτω επιφάνεια του στόματος προσβάλλονται συχνότερα.
Φαίνεται σαν ερυθρή ή λευκή περιοχή, έλκος («πληγή»), μικρός όγκος, αλλά και βλάβη στα ούλα. Πολύ σημαντικό στοιχείο για τον γιατρό είναι η αίσθηση «σκληρίας» όταν ψηλαφά την περιοχή, ενώ δεν είναι σπάνιος και ο πόνος.
Ο HPV ή ιός του θηλώματος του ανθρώπου (Human Papilloma Virus) ανήκει στην κατηγορία των μικρών, κυκλικών DNA ιών. Δεν είναι ένας ιός, αλλά μία οικογένεια ιών με κοινά χαρακτηριστικά που μέχρι σήμερα αριθμεί περισσότερα από 170 μέλη. Οι HPV έχουν την ικανότητα να μολύνουν τα κερατινοκύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα του ιστού που καλύπτει ή επενδύει τις επιφάνειες του σώματος που έρχονται σε επαφή με τον έξω κόσμο, όπως είναι το δέρμα, το στόμα, και ο τράχηλος της μήτρας.
Οι ιοί HPV μεταδίδονται με την άμεση «εμφύτευση» του ιού στο στόμα από μία βλάβη στο δέρμα. Έτσι, ο συνήθης τρόπος μετάδοσης των μυρμηγκιών είναι ο «ενοφθαλμισμός» από τα δάκτυλα, και στα οξυτενή κονδυλώματα, η σεξουαλική επαφή.
Καρκίνος του στόματος σε καπνιστή
Το κάπνισμα παραμένει η κύρια αιτία πρόκλησης καρκίνου στο στόμα, με το 80% των ασθενών να είναι καπνιστές.
Για την τελική διάγνωση του καρκίνου απαιτείται η βιοψία, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση ενός μικρού τμήματος της βλάβης και η εξέτασή του στο μικροσκόπιο, που είναι έργο του ειδικού. Άλλα διαγνωστικά βοηθήματα, όπως η χρώση ζώντων ιστών, τα συμπληρώματα επισκόπησης, και κυτταρολογικές τεχνικές, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη βιοψία, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Πολλές φορές η εμφάνιση του καρκίνου στο στόμα συνδυάζεται με την παρουσία κάποιων αλλοιώσεων που χαρακτηρίζονται ως δυνητικά κακοήθεις («προκαρκινικές») διαταραχές. Πρόκειται για νοσήματα που έχουν (στατιστικά) αυξημένο κίνδυνο να εξελιχθούν σε καρκίνο, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει πως θα τον αναπτύξουν νομοτελειακά. Κύριος εκπρόσωπος αυτής της ομάδας νοσημάτων είναι η λευκοπλακία, η οποία είναι μια λευκή περιοχή στο στόμα που δεν ξεκολλά με πίεση ή τριβή. Κάθε λευκή πλάκα δεν είναι λευκοπλακία, καθώς παρόμοια εικόνα μπορεί να έχουν και άλλα νοσήματα, αλλά για κάθε λευκή πλάκα πρέπει να εξετάζεται η πιθανότητα να είναι λευκοπλακία.